Kỳ thủ số một Việt Nam Lê Quang Liêm đã kết thúc Cúp cờ vua thế giới tại vòng bốn sau khi thua trận đấu gặp đương kim vô địch giải Aronian (Armenia) với tỉ số 2,5-3,5. Giải năm nay anh tái lập thành tích vào đến vòng bốn năm 2013.
Cúp cờ vua thế giới 2019 được tổ chức ở thành phố Khanty Mansiysk của Nga từ ngày 9 tháng 9 đến 3 tháng 10. 128 kỳ thủ qua nhiều vòng loại châu lục và khu vực góp mặt tham dự với thể thức đấu loại trực tiếp. Hai kỳ thủ vào chung kết sẽ giành được vé tham dự Giải đấu chọn ra nhà thách đấu ngôi vị vua cờ (Candidates). Mỗi trận đấu gồm hai ván đấu tiêu chuẩn trong hai ngày. Nếu tỉ số hòa thì trong ngày thứ ba đấu tiebreak gồm những cặp đấu cờ nhanh và cờ chớp để xác định người thắng cuộc.
Việt Nam có hai kỳ thủ giành quyền tham dự giải là Lê Quang Liêm và Nguyễn Ngọc Trường Sơn, đều bằng việc lọt vào top 5 Giải vô địch châu Á 2018. Khi xếp hạt giống của giải dựa vào hệ số Elo tháng 8 năm 2019, Quang Liêm là hạt giống 22 còn Trường Sơn là hạt giống 80.
Quang Liêm (Elo 2708) vòng đầu tiên được xếp gặp Aleksandrov (Belarus, 2577). Đây là một kỳ thủ đã có tuổi. Quang Liêm hòa đối thủ cả hai ván cờ tiêu chuẩn. Ở hai ván cờ nhanh 25 phút + 10 giây tích lũy, Quang Liêm vượt trội Aleksandrov và thắng chung cuộc 2,5-1,5, lọt vào vòng 2.
Quang Liêm vượt qua Artemiev ở vòng 3 (hình: BTC giải)
Ở vòng 2 đối thủ của Quang Liêm là Korobov (Ukraina, 2679). Đây là một đối thủ mạnh thể thức nhanh chớp khi từng vô địch cờ nhanh và á quân cờ chớp giải IMSA tháng 5 năm nay. Trong ván đấu tiêu chuẩn đầu tiên, một tình huống hi hữu xảy ra khi tàn cuộc xuất hiện đến 5 con Mã trên bàn cờ. Có hai lý do ít xảy ra thế cờ này. Thứ nhất quân Mã thường bị đem đổi với Mã hoặc Tượng đối phương ở trung cuộc nên ít khi có đủ bốn con Mã ở tàn cuộc. Thứ hai quan trọng hơn ít khi Tốt được phong cấp thành Mã, chỉ trừ khi bên mạnh muốn tránh pat (hòa khi bên yếu không còn nước đi hợp lệ). Ở đây Korobov là bên yếu nhưng phải phong cấp thành Mã vì Mã của Liêm đe dọa chiếu bắt quân mới phong cấp, nên việc phong cấp ngoài Mã là vô nghĩa. Trong tình huống kém ba Tốt, việc phong cấp thành Mã khiến ván đấu trở nên cân bằng và kết cục hòa. Ván tiêu chuẩn thứ hai, với ưu thế cầm trắng, Quang Liêm chuyển được về tàn cuộc hơn một Tượng. Dù vậy cũng phải mất đến 79 nước kỳ thủ Ukraina mới đầu hàng. Quang Liêm không cần đến tiebreak, lọt vào vòng 3 với tỉ số 1,5-0,5.
Korobov phong cấp dẫn đến tàn cuộc với năm Mã
Vòng 3 đối thủ của Liêm là một kỳ thủ có hệ số Elo cao hơn. Đó là kỳ thủ trẻ đang lên của Nga Artemiev (2746). Đây là cuộc chạm trán giữa hai nhà đương kim vô địch của hai châu lục Á – Âu. Trước đối thủ mạnh, Quang Liêm đánh chặt chẽ và hai ván tiêu chuẩn đều hòa bằng tàn Xe Tốt. Trận đấu bước sang tiebreak. Sau hai ván cờ nhanh 25 phút hòa, bước ngoặt của trận đấu xảy ra ở ván cờ nhanh 10 phút + 10 giây tích lũy đầu tiên. Ở nước thứ 35, Artemiev có thể đánh giá sai thế cờ hoặc vô tình chạm tay vào quân Xe nên không chạy quân Hậu dù đang bị Tốt đối phương đe dọa. Artemiev đổi Hậu lấy Xe, trở nên thiệt chất. Có lợi về chất, Quang Liêm không khó khăn chuyển hóa thành một chiến thắng. Ván cờ nhanh 10 phút thứ hai, Artemiev phức tạp hóa thế cờ nhằm thắng lại để gỡ hòa tỉ số, nhưng thời gian gấp rút, đi không chính xác khiến anh còn thất thế, cuối cùng phải chiếu lặp để cầu hòa. Quang Liêm vào vòng 4 với tỉ số 3,5-2,5.
Thay vì chạy Hậu đang bị đe dọa, Artemiev chơi Rxc8 bắt Xe đổi Hậu và thiệt chất
Chờ đợi Liêm ở vòng 4 là đương kim vô địch Aronian (2758). Đây là đối thủ rất mạnh, toàn diện cả về cờ tiêu chuẩn lẫn nhanh chớp. Aronian là người duy nhất từng hai lần vô địch Cúp thế giới (2005 và 2017), vừa vô địch giải cờ nhanh chớp Saint Louis, kết thúc chuỗi giải vô địch liên tục của vua cờ Carlsen. Quang Liêm tiếp tục thực hiện chiến thuật đánh chắc chắn, đổi quân để đơn giản hóa thế cờ, đưa về cờ hòa. Mặc dù chiến thuật này có vẻ nhàm chán với người xem nhưng hiệu quả khi gặp đối thủ mạnh. Cả hai ván tiêu chuẩn Aronian cũng không giữ quân, chấp nhận đưa về thế cờ đơn giản, hòa sớm để đánh tiebreak.
Quang Liêm đấu với Aronian vòng 4 (hình: BTC giải)
Sau ván cờ nhanh đầu tiên hòa, Quang Liêm đã có cơ hội lớn ở ván cờ nhanh 25 phút thứ hai. Aronian đi một số nước sai lầm ván này và bị bẫy mất Mã. Tuy nhiên Liêm không duy trì được lợi thế khi con Mã của mình bị găm ở biên và không thoát ra được. Anh bỏ qua các nước cờ giải phóng Mã như 21. Bc5 hay 24. Nc6. Ưu thế dần mất đi và anh đành bắt tay hòa đối thủ ở nước thứ 33 bằng bất biến. Nếu thắng ván này thì trận đấu đã được định đoạt và lần đầu tiên trong sự nghiệp Quang Liêm lọt vào tứ kết Cúp thế giới. Việc bỏ lỡ ván này có thể đã ảnh hưởng tâm lý kỳ thủ Việt Nam ván tiếp theo – ván đầu tiên của loạt cờ nhanh 10 phút. Dù cầm trắng nhưng anh có một số nước đi yếu ở trung cuộc phức tạp. Liêm kém thế dần và ở tàn cuộc kém hai tốt, anh không cản được đối thủ phong Hậu. Liêm buông cờ ở nước 56. Trong ván 10 phút cuối cùng, Liêm cầm đen và buộc phải tấn công để tìm thắng. Aronian phòng thủ tốt ván này khiến Liêm không có nhiều cơ hội, bắt tay hòa ở nước 50 cùng tấm vé tứ kết vào tay đối thủ. Tỉ số trận đấu sau 6 ván là 2,5-3,5.
Mặc dù đã bẫy được Mã h5, Quang Liêm chơi axb5 khiến Mã a5 của mình bị mắc kẹt ở ván cờ nhanh thứ hai
Bốn trận đấu tứ kết là: Đinh Lập Nhân – Grischuk, Dư Ương Y – Vitiugov (nhánh trên) và Vachier-Lagrave – Aronian, Radjabov – Xiong (nhánh dưới).
Quang Liêm vào đến vòng bốn là thành tích vượt chỉ tiêu nếu so với hạt giống ban đầu (22 tức là vào đến vòng ba). Anh nhận được phần thưởng 25 nghìn đô la Mỹ. Trong khi đó Trường Sơn (2638) đã bị loại ngay từ vòng một khi thua Alekseenko (Nga, 2671) 0,5-1,5, nhận 6 nghìn đô la. Việc chạm trán và đánh sòng phẳng với những kỳ thủ hàng đầu như Aronian hay Artemiev là bước tạo đà tốt để Quang Liêm bước vào giải đấu tiếp theo, Grand Swiss. Đây là giải đấu theo hệ Thụy Sĩ mạnh nhất năm nay và có một suất dự Candidates dành cho nhà vô địch.
Nguồn Nabil Kamal Group Cờ Vua
